In sneltreinvaart is het begrip nepnieuws wereldwijd een beladen term geworden. Zelfs in de Tweede Kamer komt het regelmatig aan de orde. De aanleiding is dat er bronnen zijn die informatie als nieuws verspreiden, wat geen nieuws is. Nepnieuws dus, om te misleiden. Als we niet opletten komt het straks overal vandaan. Dit kun jij doen tegen nepnieuws: bouw aan betekenis! Als je positief bijdraagt verover je je plek in de media. Ook jij kunt waardevol nieuws maken. Een bespiegeling op ETAGO.
Google, Facebook, Twitter en consorten bepalen ons leven, want op basis van hun algoritme beslissen zij wat wij zien en geloven. Bijdragen die om welke reden dan ook opvallen, krijgen meer aandacht. Want die zorgen voor meer interactie bij het publiek. Dat speelt nepnieuws in de kaart.
Nepnieuws wordt natuurlijk vooral versterkt door mensen en organisaties die ons bewust willen misleiden voor hun eigen gewin.
Straks komt nepnieuws overal vandaan
Straks komt nepnieuws niet alleen uit Rusland, Oekraïne en China, maar ook van dichterbij. Want Facebook, Google en Twitter zijn overal en waar misbruik ontstaat, wordt het vanzelf meer. Zeker als er internationaal voor wordt samengewerkt. Het is een goede zaak dat het op onze agenda staat, dat serieuze media er over schrijven en de politiek er over debatteert.
Maar: volksvertegenwoordigers maken zich er zelf ook schuldig aan. Zo werd ten tijde van de kamerverkiezingen voorjaar 2017 bekend dat politieke partij Denk valse accounts op sociale media had opgezet om de aanhang groter te laten lijken. Ook bleek dat volgers van landelijke politici vaak merendeels nep zijn. Denk is overigens niet de enige politieke partij die dit soort zaken ‘uitprobeert’.
Nepnieuws wordt vooral versterkt door mensen en organisaties die ons bewust willen misleiden voor hun eigen gewin
‘Fake news’ hét woord
Het Britse zusje van de Dikke Van Dale heeft ‘fake news’ in 2017 uitgeroepen tot woord van het jaar. Collins Dictionary zag het woord 365 procent meer gebruikt worden in 2016 dan het jaar ervoor. Fake news is volgens hen: ‘false, often sensational, information disseminated under the guise of news reporting’.
Het woord heeft zijn groeiende populariteit vooral te danken aan Donald Trump, die het woord te pas en te onpas gebruikt.
Hoe voorkomen we nepnieuws, wat kun jij doen?
De serieuze media schrijven regelmatig in alarmerende bewoordingen over nepnieuws. Het is steeds duidelijker dat Russisch nepnieuws een rol speelt bij gebeurtenissen die Europa en ook andere werelddelen ontwrichten. Het land kan zo zijn macht vergroten en tegelijk de aandacht afleiden van zijn strategische ambities en binnenlandse problematiek.
Wat kunnen wij ervan leren, wat kunnen we doen? Hoe voorkomen we nepnieuws?
Wees kritisch over het gebruik van technologie
De Ierse emeritus hoogleraar ‘public understanding of technology’ John Naughton heeft deze website met 95 stellingen gelanceerd om een kritisch gesprek over technologie op gang te brengen. Kijk eens naar deze Engelstalige stellingen. Ze zijn nog niet allemaal uitgeschreven en beargumenteerd, maar dat zit er aan te komen. Naughton hoopt dat jij over het gebruik van technologie kritischer wordt.
Hoogleraar John Naughton wil met zijn website met 95 stellingen een kritisch gesprek over technologie op gang brengen
Die stellingen gaan bijvoorbeeld over dat Google en Facebook (stelling 21) de democratie ondermijnen, en (stelling 10) dat hun verdienmodel dataverzameling is. Dat digitalisering (stelling 22) economische ongelijkheid en (stelling 23) baanonzekerheid bevordert. Dat de digitale markt (stelling 9) monopolisten creëert. En dat je smartphone (stelling 15) een gokautomaat in je broekzak is.
John Naughton betoogt dat de wereld een 21ste-eeuwse Maarten Luther nodig heeft die opkomt tegen ‘the church of tech.’ En lijkt dat met zijn Theses nu zelf te worden!
Goede bronnen zijn niet gratis
Als we niet opletten komt nepnieuws straks écht overal vandaan. Kom dus in actie en word digitaal bewust! Dat begint door goede bronnen te gebruiken, zoals bijvoorbeeld de Volkskrant (ben al 30 jaar abonnee) en De Correspondent. Voor niks gaat de zon op, maar goede bronnen zijn niet gratis. Dus wees je daarvan bewust.
Ook jij kunt waardevol nieuws maken
Graag help ik je bij te dragen aan verbetering van al wat er geschreven wordt, ongeacht of dat online of offline is. In mijn eigen praktijk heb ik menig klant ervan overtuigd dat ieder zijn eigen nieuws kan maken, waardevol wel te verstaan en van betekenis. Regelmatig zit ik aan (directie)tafels en hoor ik: ‘nee, wij hebben jammer genoeg geen nieuws’, of: we zouden niet weten hoe we in de media kunnen komen’.
Maar als we vervolgens de activiteitenplanning voor de komende maanden doornemen, ontdekken we toch minimaal 5 haakjes voor nieuws, reportages, blogs of columns. Dus het is er wel, maar ze zien het niet!
Tegelijkertijd raad ik klanten soms ook af de media te benaderen. Bijvoorbeeld als het nieuwsfeit te dun is of de actie te opgeklopt. Om er vervolgens samen een bericht van te maken dat wel nieuwswaarde heeft. Of het idee te laten voor wat het is…
Ga uit van het goede
Hoe afwijkender het nieuws, hoe meer en beter het wordt gelezen. Hoe meer clicks en views. Het nieuws in de kranten gaat vaak over oorlog en rampspoed, over ellende en leed. Het nieuws puilt uit van negativiteit. Het nepnieuws trouwens ook.
En ook al bepaalt jouw nieuws (waarschijnlijk) niet de voorpagina’s van de kranten en zijn jouw lezers een specifieke b2b-groep, van het negatieve moet jouw nieuws niet uitgaan.
Ga uit van het goede, altijd. Kom met positieve berichten, dan kom je boven het maaiveld uit. Dat kan door negatief nieuws als uitgangspunt te nemen voor een positieve insteek. Of door lichtpuntjes in negatief nieuws uit te vergroten en te personaliseren. Kun je echt positief nieuws maken dat eigen en authentiek is, dan zal menig redactie jouw bericht, kopijsuggestie of tip als een verademing zien en er graag iets mee doen.
Hoe je zichtbaar wordt in de media met waardevolle informatie is vaak onderwerp van mijn blogs. Klik bijvoorbeeld eens door naar deze blog op ETAGO: 7 haakjes om de journalist te interesseren voor jouw idee voor publiciteit.
Bouw aan betekenis
Bouw je op deze wijze een stem en gezicht in de media op, dan bouw je aan betekenis, voor jezelf, je bedrijf of organisatie én de wereld. Dat klinkt misschien wat beladen, maar zo is het wel: het begint bij een ieder afzonderlijk. leder bedrijf of organisatie kan haakjes vinden om een plek in de media te veroveren en positief bij te dragen. Die plek in de media kan ook bijdragen aan je expertstatus.
Het begrip nepnieuws is in onze wereld een zeer beladen term geworden. Laten we samen afspreken dat de informatie die wij verspreiden over organisaties, producten, projecten en andere bedrijfsgerelateerde zaken op geen enkele wijze aan de groei van nepnieuws bijdraagt!
